İÜ Engelliler Uygulama ve Araştırma Merkezi

İstanbul Üniversitesi(İÜ) Engelliler Uygulama ve Araştırma(ENUYGAR) Merkezi, İstanbul Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı olarak 2003 yılında kurulmuştur. Merkezin amacı, engellilik olgusunun hak temelli olarak ele alınarak, bireysel ve toplumsal düzeyde çalışılmasıdır.

 Kurulduğu yıldan itibaren, İstanbul Üniversitesinde yükseköğrenim gören engeli olan öğrencilerle ilgili akademik ve sosyal hayatı kolaylaştırmayı hedefleri arasında belirlemiş olan Merkez, 2005 yılında kabul edilen ‘5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun’ sonrasında, Yükseköğretim Kurumu(YÖK) tarafından 2006 yılında oluşturulan ‘Yükseköğretim Kurumları Engelliler Danışma ve Koordinasyon Yönetmeliği’ gereğince yeniden yapılanmıştır. Bu yapılanmadan sonra, Engelli Öğrenci Birimi İÜ ENUYGAR Merkezinin bir alt birimi olarak faaliyetlerine devam etmiştir.

2014 yılında yapılan yönetmelik değişikliği ile son yapılanmasına kavuşan İÜ ENUYGAR Merkezi, 9 kişilik yönetim kurulu, 15 kişilik Danışma Kurulu ve 4 kişilik personeli ile çalışmalarını sürdürmektedir.

Engelli Öğrenci Birimi

Özel gereksinime sahip öğrencilerin akademik ve sosyal yaşamını kolaylaştırma amacıyla çalışmalarını yürüten Engelli Öğrenci Birimi, Beyazıt Yerleşkesinde İktisat Fakültesi yanında bulunan Taş Odalardaki 18 ve 27 no’lu odalarda iki koordinator yardımcısı ile hizmetlerini sürdürmektedir.

Yükseköğretimdeki engelli öğrenciler için yapılan çalışmalar arasında: Türk Üniversiteleri Engelli Öğrenci Koordinatörlükleri Ağının Kurulması ve 3. Çalıştaya ev sahipliği yapılması(5-6 Mart 2009), İşitme Engellilerde Yüksek Öğretim Projesi ve Çalıştayına ev sahipliği(25 Haziran 2010), görme engelli öğrencilerin bilgiye erişimlerinin kolaylaştıran Engelsiz Bilgi Merkezinin yapılanması ve açılması (18 Ocak 2012), 18 Aralık 2014 tarihinde İstanbul Üniversitesi Senato kararıyla yürürlüğe giren “İÜ Özel Gereksinimli Öğrenciler için Fırsat Eşitliği Yönergesi” sayılabilir.

İstanbul Üniversitesinin mimari erişilebilirliği için 2004-2010 yılları arasında Engelsiz İÜ çalışmaları yürütülmüştür. 2015-2016 yılında İÜ binalarının ERİS(Ulusal Erişilebilirlik İzleme) Sistemine kaydedilmesi ve erişilebilirlik durumlarının belirlenmesi sonrasında, İÜ Yapı İşleri Daire Başkanlığıyla koordinasyon halinde bina ve açık mekanların fiziksel erişilebilirlik çalışmaları sürdürülmektedir.

ENUYGAR Sanat Atölyesi

Engelli öğrenci koordinatörü Songül Altınsaçlı ve İÜ Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okulu Cam ve Seramik Bölümü öğretim görevlisi Özlem Özer Tuğal’ın gönüllü kişisel çabaları ile oluşturulan ENUYGAR Sanat Atölyesi, 2014 yılında Merkeze tahsis edilmiş olan Taş Odalar No:19’ da faaliyete geçmiştir. Özlem Özer Tuğal 2015’de yarı zamanlı, 2016 yılından itibaren de tam zamanlı Merkez kadrosunda görevlendirilmiştir.

Sanat yoluyla farklılıklara yaklaşım, kişiler arası iletişim ve kaynaşmanın amaçlandığı atölye çalışmalarına, engeli olan ve olmayan öğrenciler, akademik ve idari personel davet edilerek, iki yıl içinde çok sayıda etkinlik, sanat çalıştayı ve proje gerçekleştirilmiştir.
    

Merkez Çalışmaları

Bütçe ve personel açısından özerk bir yapıya sahip olmayan bir Uygulama ve Araştırma Merkezi olarak ENUYGAR Merkezi, uzun yıllar Merkez müdürü ve bir kaç yönetim kurulu üyesinin gönüllü çabaları ile faaliyet göstermiş, 2011-12 yıllarından itibaren, sekreterya ve personel sağlanmasıyla birlikte kurumsallaşma yoluna girmiştir.

Merkezin ağırlık verdiği çalışmalar arasında; toplumda engelli farkındalığının geliştirilmesi(EBE-Engelsiz Bilinç Eğitimleri- 2012-2015), Türk İşaret Dili Kursları açılması(2011-2013), İstanbul ili Bölgesel Engelsiz Üniversite Toplantıları(2014-halen), erişilebilirlik (mimari ve bilişim erişilebilirliğinin yaygınlaştırılması çalışmaları- toplantılar, farkındalık ve lobi çalışmaları); Türkiye’de disiplinler arası engellilik araştırmalarının öne çıkarılması (1. Engellilik Araştırmaları Kongresi-2016; Dünden Bugüne Engellilik, Engellilik Araştırmaları Konferansı-2018) sayılabilir.

Engellilik Araştırmaları Anabilim Dalı ve Yüksek Lisans Programı

Engellilikle ilgili araştırma ve uygulamaların disiplinler arası akademik düzeyde yürütülmesini sağlamak üzere, Merkez müdürü tarafından 2014 yılında Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesinde Engellilik Araştırmaları Tezli Yüksek Lisans Programının oluşturulması teklifi yapıldı. Program hemen kabul edilmesine ragmen bürokratik işlemlerin uzaması nedeniyle, programın açılması 2017-2018 eğitim yılında gerçekleşti. İkinci yılını tamamlayan Yüksek Lisans Programı 2019-2020 eğitim ve öğretim yılında, yenilenen ders programıyla eğitime devam etmektedir.

İÜ Engelliler Uygulama ve Araştırma Merkezi web sitesi: https://enuygar.istanbul.edu.tr/tr/